افغانستان و اوزبیکستان علاقه‌لری‌نینگ ینگی فصلی
یازووچی: بیلیم یورت استادی؛ قیس‌احمد قادری
اصلی منبع: هشت صبح کونده‌لیگی
افغانستان تاریخ دوامیده قدرت، اقتصاد، تمدن و فرهنگ مرکزلریدن همده منطقه ده‌گی تاثیرلی جغرافیه لردن بیری دیر. جغرافیایی یقینلیک و مذهبی، دینی، قومی، فرهنگی و زبانی مشترکلر منطقه ده‌گی مملکتلر تقدیرینی بیر- بیرلری بیلن باغله‌گن دیر. افغانستان نینگ منطقه ده‌گی مملکتلر بیلن جغرافیایی باغلیق لیگی ایککی تامانلمه و نیچه تامانلمه رابطه لرده تینگ امکانیت و معمالرنی یره‌تگن دیر. عموم صورتده اورته آسیا و خاص شکلده اوزبیکستان، افغانستان نینگ یقین قوشنی لریدن بولگنی اوچون متقابل تاثیرگه ایگه.
تزارلرنینگ اورته آسیا و شوروی ده حاکمیتی زمانیده افغانستان و اوزبیکستان رابطه لری افغانستان و مسکو رابطه لری تاثیری آستیده قالدی. اوزبیکستان، شوروی بیرلشمه سی قرقه‌لیب کیتگندن سونگ بو بیرلشمه نینگ ۲۵ اولکه سیدن بیری صفتیده مستقل شکلده قد کوتردی. افغانستان، اوزبیکستان مستقللیگینی ۲ جدی ۱۳۷۰ ییلده قبول قیلیب و ۲۲ میزان ۱۳۷۰ اوزی نینگ تاشکینت ده‌گی ایلچیلیگینی آچدی. ایچکی اوروشلر و طالبلر حاکمیتی بو ایککی اولکه علاقه لریگه سلبی تاثیر اوتکزدی.
افغانستان ده وقتلی اداره سی اورته گه کیلگندن سونگ، اوزبیکستان کابل گه اوز ایلچیسینی یوباریش و بلخ ده قنسولگرلیگینی آچیش بیلن افغانستان بیلن اوزی نینگ رسمی مناسبتلرینی قیته تیکله دی. بو ایککی مملکت مقاملری نینگ رسمی سفرلری کوزگه کورینرلی درجه ده کوپه ییشی سبب ایککی تامان آره سیده تورلی تجارتی، صنعتی، فرهنگی و ... ساحه لرده شرطنامه لر امضالندی. ایککی مملکت آره سیده گی اینگ مهم بیتیم و حاضرگچه افغانستان احتاجی نینگ کتته بولیمینی حل ایتیب تورگن اوزبیکستان دن افغانستان گه برق اوزه تیش شرطنامه سی ایدی.
۲۰۱۴ ییلگچه افغانستان تشقی سیاستیده غرب و امریکا گه تمرکز بولگنی اوچون پاکستان، هند و اوزبیکستان شامل اورته آسیا مملکتلری افغانستان تشقی سیاستیده ایککینچی اورین گه ایگه ایدی.
ملی بیرلیک حکومتی اورته گه کیلیشی بیلن جمهور رئیس غنی تشقی سیاستینی بیش حلقه ده تعریف ایتدی. اوزبیکستان افغانستان نینگ قوشنیسی بولگنی اوچون افغانستان تشقی سیاستی نینگ بیرینچی حلقه سیده اورین آلدی و ایککی مملکت رابطه لری ینگی بیر باسقیچ گه اوتدی.
منفعتی مشترک بولگن و اورته آسیا دولتلری بیلن افغانستان علاقه لری چوقور و مستحکم لنیشی اوچون جمهور رئیس غنی ۱۳۹۳ ییلی سابق تجارت وزیری و افغانستان نینگ آذربایجان ده‌گی ایلچیسی و دفتری نینگ حاضرگی رئیسی محمدشاکر کارگرنی منفعتی مشترک بولگن اولکه لر ایشلری بوییچه افغانستان نینگ مخصوص نماینده سی ایتیب تعیینله دی. ۱۳۹۱ ییلی افغانستان نینگ آذربایجان ده‌گی بیرینچی ایلچیسی و جمهور رئیس نینگ فوق‌العاده نماینده سی صفتیده وظیفه بجرگن جناب کارگر افغانستان ایلچیلیگینی او مملکتده آچدی، او منفعتی مشترک بولگن و اورته آسیا مملکتلری حقیده یخشی بیلگی گه ایگه ایدی.
افغانستان و اوزبیکستان رابطه لرینی چوقورلشتیریش جمهور رئیس نینگ منفعتی مشترک بولگن مملکتلرده گی سابق فوق‌العاده نماینده سی محمدشاکر کارگر برنامه لری نینگ باشیده تورردی. اونینگ سعی و حرکتی بیلن اوزبیکستان، تورکمنستان و قزاقستان یانیده افغانستان تینچلیک پروسه سیگه قیزیقیب افغانستان تینچلیک مذاکره لریگه میزبانلیک قیلیشی دن خبر بیردی. کارگر جنابلری نینگ تلاشلری نتیجه سیده بیرینچی بار افغان طلبه لری اوزبیک تیلینی اورگه‌نیش اوچون اوزبیکستان گه جونه‌تیلدی. اوزبیکستان گه طلبه جونه‌تیش ایککی مملکت آره سیده فرهنگی دیپلماسی باشلنگنینی کورسته‌دی.
افغانستان و اوزبیکستان رابطه لرینی چوقورلشتیریش و مستحکملشتیریش ینه ده ینگی حکومت تشقی سیاست نینگ باشیده توردی. افغانستان حکومتی عین زمانده تینچلیک و کووید-۱۹ بیلن کوره‌شیشی کیره‌ک ایدی. افغانستان، اوروش دوام ایتیب تورگن و قشاق بیر مملکت بولگنی اوچون کرونا دن اینگ کوپ ضررلنه‌دیگن اولکه لردن بیری تنیلگن. کرونا ویروس ترقه‌لیب کیتگن زمانی ییگولیک آذیق- آوقت قیمتینی ثابت سقلش افغانستان حکومتی و خلقی نینگ خواطرلریدن بیری ایدی.
کرونا نینگ بیرینچی تولقینیده افغانستان ده ییگولیک آذیق- آوقت قیمتی آشیب کیتیشی و خلق اونی قولگه کیریته‌آلمسلیگی احتمالی کوپ ایدی. حکومت نینگ تلاشی اساسیده اوزبیکستان یوزلرچه تُن ییگولیک آذیق- آوقت و ساغلیق بویوملرینی افغانستان گه کمک قیلدی. اوشبو آذیق- آوقت افغانستان بازاری گه کیریشی سبب اون قیمتی ثابت سقلندی و کرونا ویروس بحرانی نینگ کتته قسمی مدیریت ایتیلدی.
جاری ییل میزان آیی نینگ ۲۹ سیده بیرینچی بار اوزبیک تیلی ملی کونی حکومت رهبرلیگی و جمهور رئیس دفتری نینگ عمومی رئیسی محمدشاکر کارگر باشچیلیگیده جمهور رئیس غنی، جمهور رئیس نینگ بیرینچی اورین باسری، سنا مجلسی نینگ رئیسی و باشقه دولت یوقاری مرتبه لی رسمیلری و اوزبیکستان باش وزیری نینگ اورین باسری سردار اوکتاموویچ عمرزاکوف اشتراکی بیلن جمهورلیک ریاستی ارگی نینگ سلام‌خانه قصریده بولیب اوتدی. افغانستان جمهور رئیسی بو مراسمده استالین فاجعه سی دن ۱۰۰ ییل سونگ بوگون افغانستان و اوزبیکستان اورته سیده اجره‌لمس رابطه قوریلگنینی و بو دوستلیک دوام ایتیشینی بیلدیردی.
اوزبیکستان باش وزیری نینگ اورین باسری سردار اوکتاموویچ بو مراسمده اوزبیکستان جمهور رئیسی شوکت میرضیایف نینگ پیامینی اوقیدی. بو پیامده میرضیایف اوز مملکتی نینگ ۲۰۰ افغان طلبه سیگه تحصیلی یاردملری دوام ایتیشیگه تعهد بیریب ایککی مملکت اورته سیده هر تامانلمه همکارلیک دوام ایتشیگه تاکید قیلدی. بو مراسم یولگه قوییلیشی فرهنگی دیپلماسی و خلق رابطه سی کوچله‌نیشی خصوصیده بوریلیش نقطه سی ایدی؛ بو مراسم ایککی مملکت خلقی نینگ رابطه سی و افغانستان و اوزبیکستان اورته سیده گی قومی مشترکلیکنی افاده ایتدی.
افغان رسمیلری نینگ اوزبیکستان گه قیلگن سفرلری دوامیده ۲۰۲۰ ییل نینگ آگست آییده محمدحنیف اتمر باشچیلیگیده‌گی بیر هیئت بو اولکه گه سفر قیلیب اوزبیک مقاملری بیلن افغانستان برق اوزه تیش اون ییللیک بیتیمینی امضا قیلدی. اوشه ییل نینگ نوامبر آییده جمهور رئیس دفتری نینگ عمومی رئیسی محمدشاکر کارگر تحصیلات وزیرلیگی نینگ سابق سرپرستی عبدالتواب بالا کرزی هم شامل بولگن یوقاری مرتبه لی بیر هیئت باشچیلیگیده اوزبیکستان گه سفر قیلدی. بو سفرده اوزبیکستان ده گی ۹۶ افغان طلبه قیینچیلیکلری حل ایتیلیشی ضمنیده ایککی مملکت تحصیلات وزیرلیکلری آره سیده تحصیلی بیتیم امضالندی.
افغانستان تینچلیگیده اوزبیکستان‌نینگ موقعی
اوزبیکستان، افغانستان تینچلیگیده منفعتدار اولکه لردن بیری دیر. طاهر یولداش رهبرلیگی ده‌گی اوزبیکستان اسلامی جنبشی داعش بیلن بیعت قیلگن تروریستی گروه لردن بیری دیر. بو گروه، اورته آسیاده گی اینگ کتته تروریستی گروه و اسلام کریم‌اف زمانی دن حاضرگچه اوزبیکستان حکومتی نینگ بیرینچی درجه لی دشمنی دیر. اوزبیکستان اسلامی جنبشی نینگ افغانستان ده‌گی حضوری و طالبلرنینگ بو گروه دن حمایتی بو اولکه نینگ خواطری گه سبب بولماقده. ۱۹۹۹ ییلده عبدالعزیز کاملوف طالبلر رهبرلیگی بیلن اوچره‌شگن بیرینچی اوزبیک مقامی ایدی. اوزبیکستانلیک مقاملر بو اوچره‌شوودن مقصد افغانستان ده اوروشنی یکونلنتیریش بولگنینی بیان ایتگندیلر.
اوزبیکستان اسلامی جنبشی طالبلر زمانیده ایککی مملکت آره سیده گی چیگره ده حربی پایگاه قوریب اورته آسیا اینیقسه اوزبیکستان نی تهدید ایتردی. طالبلر بیلن رابطه قوریشگه اینتیلگن اوزبیکستان، اوزبیک جنگریلرینی اوزبیکستان گه کیریب باریشی و فعالیت ایتیشی نینگ آلدینی آلدی. افغانستان ده داعش ظهور ایتیشی و اوزبیکستان اسلامی جنبشی بو گروه بیلن بیعت ایتیشی اوزبیکستان نی باشقه اولکه لردن کوپراق تهدید آستیده آلردی. افغانستان شمالیده داعش گروهی نینگ حضوری افغانستان خوفسیزلیگی نینگ اینگ مهم خواطری ایدی.
اوزبیکستان دینگیزگه چیقیشگه امکانیتی بولمه‌گن مملکتلردن بیری دیر. اوزبیکستان ده میرضیایف قدرت گه کیلگنی دن سونگ بو مملکت تشقی سرمایه لرنی جذب ایتیشگه تلاش قیلدی. افغانستان بو مملکتنی آسیا جنوبی همده جهان گه باغله‌یدیگن بیردن- بیر و مهم یوللریدن بیری دیر. یلغوز تینچ و برقرار افغانستان اوزبیکستان امنیتی منفعتینی تامین ایته‌دیگن و آسیا جنوبی و دنیاگه باغله‌یدیگن اولکه دیر. شونینگ اوچون بو اولکه افغانستان تینچلیک مذاکره لریگه میزبانلیک قیلیشی دن خبر بیریب و افغانستان تینچلیگی گه اینگ تاثیرلی اولکه لردن بیری صفتیده قالگن دیر.